Istnieje kilka dróg zrobienia doktoratu w Polsce. Oczywiście, najłatwiej jest to zrobić zgodnie z procedurami, na których się polega podczas składania wniosku kandydata przez jego promotora. Nie jest to jednak jedyna droga do rozpoczęcia postępowania doktorskiego. Co więcej, taka droga wymaga również podobnych obowiązków, jak pisanie prac doktorskich czy ich obrona przed komisją oraz publicznością.

Doktorat z „wolnej stopy” zwany jest również doktoratem eksternistycznym. W jego przypadku dokumenty są składane przez samego kandydata, który chce doktoryzować się w danej dziedzinie nauki na określonej uczelni. Choć pisanie prac doktorskich wygląda podobnie, tak samo jak liczba publikacji, które trzeba osiągnąć przed przystąpieniem do egzaminu, to jednak wiele osób twierdzi, że taki doktorat jest trudniejszy od zwykłego.

Doktorat eksternistyczny jest realizowany nadal we współpracy z konkretnym promotorem. To on jest odpowiedzialny za jakość merytoryczną pisanej pracy doktorskiej. Co więcej jednak, taki doktorat wiąże się z dodatkowymi opłatami - te należy uiścić na konto promotora oraz recenzentów, ponieważ nie poświęcają oni czasu doktorantowi w ramach swojej pracy na uczelni.

Trzeba pamiętać, że doktorat eksternistyczny jest tak samo możliwy do zrealizowania jak zwykły. Trzeba jednak do niego o wiele więcej zapału oraz silnej woli.